آرتروز یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مفصلی و غضروفی در زنان است که می‌تواند منجر به درد مزمن، تورم و محدودیت حرکتی در مفاصل شود.

شیوع آرتروز در زنان با افزایش سن رو به فزونی می‌گذارد. به طوری که در زنان بالای 65 سال شیوع آن به بیش از 50 درصد می‌رسد. زانو، ران، دست و مچ دست از مفاصلی هستند که در زنان مسن‌تر بیشتر درگیر می‌شوند.

عواملی مانند افزایش سن، چاقی و اضافه وزن، آسیب‌های مکرر مفصلی، ضعف عضلانی، یائسگی و عوامل ژنتیکی در ابتلای زنان به آرتروز نقش دارند.

در ادامه به بررسی جزئیات بیشتر در مورد علل، علائم، تشخیص و درمان آرتروز در زنان خواهیم پرداخت.

آرتروز چیست؟

آرتروز یک بیماری التهابی مفاصل است که باعث تخریب غضروف مفصلی و در نهایت تخریب سطوح مفصلی می‌شود. در آرتروز، غضروف که وظیفه حفاظت از استخوان‌های مفصل را برعهده دارد، از بین می‌رود و باعث اصطکاک استخوان‌ها به یکدیگر شده و درد و التهاب ایجاد می‌کند.

آرتروز یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مفصلی در زنان است که با افزایش سن احتمال بروز آن بیشتر می شود، همچنین پس از یائسگی نیز خطر ابتلا به آرتروز در زنان افزایش می‌یابد.

عوامل بروز آرتروز در زنان و راه های پیشگیری از آن

سن بالا

• سن بالا یکی از مهمترین عوامل خطر ابتلا به آرتروز در زنان است. با افزایش سن، غضروف مفصلی کمتر قادر به بازسازی و ترمیم خود می‌باشد.
• در زنان بالای 45 سال، خطر ابتلا به آرتروز زانو و ران افزایش پیدا می‌کند. در سنین یائسگی نیز احتمال ابتلا بیشتر است.
• اگرچه سن یک عامل خطر غیر قابل اجتناب است، اما زنان می‌توانند با پیشگیری، تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، از پیشرفت بیماری جلوگیری کنند.
• مراقبت از وزن، فعالیت بدنی منظم، پرهیز از آسیب‌های مکرر مفصلی و مصرف مکمل‌هایی مانند ویتامین D و کلسیم، از راه‌های پیشگیری در سنین بالاتر است.

چاقی و اضافه وزن

• اضافه وزن و چاقی یکی دیگر از عوامل خطر مهم آرتروز در زنان به شمار می‌رود.
• اضافه وزن باعث اعمال فشار مکانیکی بیشتر به مفاصل و استخوان‌ها می‌شود و خطر آسیب و التهاب مفصل را افزایش می‌دهد.
• زنانی که دارای شاخص توده بدنی (BMI) بالاتر از 30 هستند، خطر ابتلا به آرتروز زانو در آن‌ها 4 برابر بیشتر است.
• کاهش وزن در زنان چاق می‌تواند علائم آرتروز را بهبود بخشد و از پیشرفت آن جلوگیری کند.
• توصیه می‌شود زنان اضافه وزن خود را کاهش دهند تا از بروز و تشدید آرتروز پیشگیری شود. رژیم غذایی مناسب و فعالیت بدنی کمک‌کننده است.

آسیب‌ها و ضربه‌های مکرر مفصلی

• آسیب‌ها و ضربه‌های مکرر به مفاصل می‌تواند خطر ابتلا به آرتروز را در زنان افزایش دهد.
• شکستگی‌ها، دررفتگی‌ها، پیچ خوردگی‌ها و آسیب‌های ورزشی زانو و ران منجر به التهاب و آسیب غضروف مفصلی شده و خطر آرتروز را بالا می‌برد.
• زنانی که مشاغل یا ورزش‌های پرفشاری برای مفاصل دارند نیز در معرض خطر بیشتری هستند.
• استفاده از تجهیزات مناسب و رعایت اصول ایمنی در ورزش و کار به پیشگیری از آسیب‌های مفصلی کمک می‌کند.
• در صورت بروز آسیب، درمان سریع و مناسب ضروری است تا از عواقب بعدی جلوگیری شود.

پیشگیری از طریق ورزش و تغذیه مناسب

راه های پیشگیری از آرتروز در زنان عبارتند از:

• ورزش منظم: فعالیت‌های هوازی مانند پیاده‌روی، دوچرخه سواری، شنا و آب‌درمانی به حفظ سلامت مفاصل کمک می‌کند.
• تقویت عضلات: تمرینات قدرتی برای عضلات اطراف مفاصل مهم است.
• کنترل وزن: پرهیز از اضافه وزن با رژیم غذایی متعادل و کم کالری.
• مصرف کلسیم و ویتامین D برای سلامت استخوان‌ها.
• پرهیز از آسیب‌دیدگی‌های مکرر مفصلی.
• استفاده از تجهیزات مناسب و رعایت اصول ایمنی در فعالیت‌ها.
• مراجعه منظم به پزشک برای غربالگری و تشخیص زودهنگام.

با این اقدامات پیشگیرانه می‌توان از بروز و پیشرفت آرتروز در زنان جلوگیری کرد.

علائم آرتروز در زنان و راه های درمان آن

درد مفصل

درد مفصل یکی از مهم‌ترین و شایع‌ترین علائم آرتروز در زنان است. این درد معمولاً در ابتدا با فعالیت بیشتر شروع شده و با استراحت برطرف می‌شود. اما با پیشرفت بیماری ممکن است حتی در حالت استراحت نیز وجود داشته باشد.

مفاصلی که در زنان بیشتر درگیر می‌شوند عبارتند از زانوها، ران‌ها، مچ دست و انگشتان. درد می‌تواند در یک یا چند ناحیه از مفصل احساس شود و ممکن است به صورت سوزش، خارش یا ناراحتی عمقی باشد. گاهی درد با فعالیت‌هایی مثل بلند شدن از صندلی، راه رفتن، بالا و پایین رفتن از پله و … تشدید می‌شود.

درمان درد شامل استراحت، کاهش فعالیت، فیزیوتراپی، داروهای ضدالتهابی و مسکن می‌باشد.

تورم و التهاب مفصل

تورم و التهاب مفصل از دیگر نشانه‌های شایع آرتروز در زنان است. التهاب بافت‌های نرم اطراف مفصل موجب تورم، قرمزی، گرمی و حساسیت در ناحیه مفصل می‌شود. تورم معمولاً در مفاصل درگیر مثل زانو، ران، مچ دست یا انگشتان دیده می‌شود. التهاب مزمن باعث تحلیل رفتن غضروف و در نهایت تخریب مفصل می‌گردد.

استراحت مفصل، کمپرس سرد، استفاده از داروهای ضدالتهابی مانند ناپروکسن برای کاهش تورم و التهاب توصیه می‌شود. تزریق کورتیکواستروئیدها به داخل مفصل نیز در موارد شدید موثر است. کنترل التهاب نقش مهمی در کاهش درد، بهبود عملکرد مفصل و پیشگیری از تخریب بیشتر دارد.

محدودیت حرکتی و سفتی مفاصل

با پیشرفت آرتروز، حرکت مفاصل درگیر، محدود می‌شود و سفتی در آنها ایجاد می‌گردد. کاهش دامنه حرکتی مفاصلی مثل زانو، ران، مچ دست و انگشتان از علائم رایج آرتروز است. سفتی مفصل صبح‌ها که مفصل خشک است، بیشتر احساس می‌شود ولی با حرکت دادن مفصل کمتر می‌گردد. محدودیت حرکتی می‌تواند باعث مشکل در انجام فعالیت‌های روزمره مانند پوشیدن لباس، بستن کفش، شستن موها و … شود.

فیزیوتراپی، ورزش‌درمانی، استفاده از داروهای ضدالتهابی، و گرم کردن مفصل می‌تواند به بهبود دامنه حرکتی کمک کند اما در موارد پیشرفته ممکن است نیاز به جراحی باشد.

در مراحل پیشرفته که درمان‌های قبلی موثر نیست، از جراحی‌هایی مانند آرتروسکوپی، تعویض مفصل و اصلاح محور مفصل استفاده می‌شود.

در کنار این‌ها اقداماتی مثل کاهش وزن، استراحت مفصل، استفاده از عصا و بریس نیز توصیه می‌شود. درمان باید تحت نظر پزشک و به صورت ترکیبی انجام شود.

راه های تشخیص آرتروز

تشخیص آرتروز در زنان معمولاً با روش‌های زیر انجام می‌شود.

• آزمایش خون: بررسی مارکرهای التهابی مانند CRP و ESR برای تایید التهاب مفاصل.
• ام آر آی: بهترین روش برای مشاهده مستقیم غضروف‌ها و ارزیابی آسیب‌دیدگی آنهاست.
• اکس ری: برای بررسی فضای مفصلی و تغییر شکل‌های استخوانی ناشی از آرتروز مفید است.
• معاینه فیزیکی: پزشک با معاینه درد، تورم، محدودیت حرکتی و تغییر شکل مفصل به تشخیص کمک می‌کند.
• آرتروسکوپی: مشاهده مستقیم مفصل با لوله مجهز به دوربین.

تشخیص به موقع و درست برای شروع به موقع درمان و کنترل آرتروز حائز اهمیت است.

دریافت نوبت آنلاین  نوبت از طریق اینستاگرام